Do Single-Use Gloves Protect Against Infection?

Sin­gle-use gloves pro­vide basic pro­tec­tion used in con­tact with con­t­a­m­i­nat­ed sur­faces, body flu­ids, and bio­log­i­cal agents. They con­sti­tute a bar­ri­er against most micro­bi­o­log­i­cal haz­ards and some chem­i­cal ones, pro­vid­ed that the rules of prop­er use are observed. What pro­tec­tion do med­ical gloves offer and why does their use not exempt from observ­ing oth­er pre­cau­tion­ary mea­sures?

Przed czym chronią rękawiczki?

Jed­no­ra­zowe rękaw­icz­ki medy­czne (latek­sowe, nit­ry­lowe) mają za zadanie zabez­pieczać dłonie per­son­elu medy­cznego przed bezpośred­nim kon­tak­tem z mate­ri­ałem skażonym mikro­bi­o­log­icznie, a także przed przenosze­niem pato­genów na pac­jen­tów. Zakaże­nia szpi­talne są bowiem jed­ną z najczęst­szych przy­czyn powikłań i śmiertel­noś­ci wśród osób prze­by­wa­ją­cych w szpi­talu [1]. Rękaw­icz­ki mają zabez­pieczać nie tylko per­son­el medy­czny i pac­jen­tów, ale też oso­by udziela­jące pier­wszej pomo­cy przed zakaże­niem głównie pato­ge­na­mi przenos­zony­mi we krwi i w pły­nach ustro­jowych.

Rękaw­icz­ki diag­nos­ty­czne muszą speł­ni­ać wyma­gania doty­czące ochrony przed czyn­nika­mi mikro­bi­o­log­iczny­mi, muszą też być szczelne oraz odporne na prze­siąkanie. Takie rękaw­icz­ki chronią przed zakaże­niem m.in. wirusem HIV, wirusem żół­tacz­ki, wirusem opryszcz­ki [3], zakaże­ni­a­mi szpi­tal­ny­mi, m.in. Staphy­lo­coc­cus aureus, Pseudomonas spp., Escherichia coli, rotawirusa­mi, drożdża­mi i grzy­ba­mi w tym Can­didia sp., które odpowiada­ją za znaczny odsetek zakażeń szpi­tal­nych [1], a także przed pato­ge­na­mi przenos­zony­mi na dło­ni­ach w oko­lice dróg odd­e­chowych m.in. koron­awirusy oraz wirusy odpowiedzialne za grypę i infekc­je sezonowe.

To, jaką ochronę zapew­ni­a­ją rękaw­ice medy­czne, w dużej mierze zależy od ich użytkowa­nia i przestrze­ga­nia zasad bez­pieczeńst­wa. Rękaw­ice nie gwaran­tu­ją bowiem ochrony przed czyn­nika­mi mechan­iczny­mi, choć dostęp­ne są mod­ele charak­teryzu­jące się zwięk­szoną odpornoś­cią na przekłu­cia. Skuteczność ochrony może być zmniejs­zona z wielu powodów, na przykład kon­tak­cie z anionowy­mi lub amfoteryczny­mi sub­stanc­ja­mi czyszczą­cy­mi [3]. Rękaw­icz­ki nie będą też stanow­iły ochrony przed zakaże­niem w przy­pad­ku, gdy użytkown­ik będzie dotykał zabrud­zony­mi rękaw­iczka­mi twarzy lub innych, nieosłonię­tych częś­ci ciała.

Rękawiczki używane w przestrzeni publicznej

Wiele bak­terii i wirusów utrzy­mu­je się przez pewien czas na przed­mio­tach codzi­en­nego użytku w przestrzeni pub­licznej. Wystar­czy dotknąć klam­ki brud­ny­mi dłoń­mi, by ją skaz­ić i naraz­ić kole­jne oso­by. Pod­stawą zapo­b­ie­ga­nia tego typu trans­misji zakażeń jest higiena rąk, a więc dokładne ich mycie po sko­rzys­ta­niu z toale­ty, a także w każdej sytu­acji, gdy dochodzi do zabrudzenia dłoni. W więk­szoś­ci przy­pad­ków wystar­czy umyć ręce zwykłym mydłem pod ciepłą, bieżącą wodą [2]. W sytu­ac­jach, w których nie ma możli­woś­ci umy­cia dłoni, zale­ca się dezyn­fekcję pły­na­mi do odkaża­nia. W związku z sytu­acją epi­demi­o­log­iczną w kra­ju, dozown­i­ki płynu do dezyn­fekcji są powszech­nie dostęp­ne, warto jed­nak nosić ze sobą małą but­eleczkę płynu oraz rękaw­icz­ki jed­no­ra­zowe i korzys­tać z nich w miarę potrze­by.

Źle używane rękawiczki nie chronią

W pewnych okolicznoś­ci­ach rękaw­icz­ki jed­no­ra­zowe mogą stać się źródłem zakaże­nia. Doty­czy do sytu­acji, w których zasady bez­pieczeńst­wa nie są przestrze­gane. Nie należy dotykać ręka­mi twarzy, rękaw­icz­ki muszą być częs­to zmieni­ane i nie moż­na ich uży­wać wielokrot­nie, do każdego pac­jen­ta należy użyć nowej pary, a zużyte utyl­i­zować zgod­nie z pro­ce­du­ramand. To samo doty­czy osób uży­wa­ją­cych tego rodza­ju ochrony w warunk­ach poza szpi­tal­nych – rękaw­icz­ki należy ściągnąć po wyjś­ciu ze sklepu, czy też po kon­tak­cie z zabrud­zoną powierzch­nią i nie uży­wać ich ponown­ie. Nie zwal­nia to jed­nocześnie z higieny dłoni [4].

Źródłem zakaże­nie może być niepraw­idłowy sposób zakłada­nia i zde­j­mowa­nia rękaw­iczek, fałszy­we poczu­cie bez­pieczeńst­wa przed zarazka­mi, czy przy­pad­kowe uszkodze­nie mate­ri­ału [3]. Zwłaszcza należy uważać na tanie rękaw­icz­ki foliowe dostęp­ne do powszech­nego użytku, które nie stanow­ią ochrony przed mikroor­ga­niz­ma­mi.

Rękawiczki a ochrona przed zakażeniem – złote zasady

Aby mieć pewność, że rękaw­icz­ki zapewnią najwyższą możli­wą ochronę przed zakaże­niem, sto­suj poniższe zasady bez­pieczeńst­wa:

• Noś przy sobie kil­ka par – najlepiej w ple­caku lub tore­bce. Brak rękaw­iczek to brak ochrony; warto być przy­go­towanym na różne sytu­acje.
• Korzys­taj z płynu do dezyn­fekcji rąk, również po zdję­ciu rękaw­iczek. Nigdy nie wiesz, czy skóra nie została przy­pad­kiem skażona.
• Utrzy­muj higienę dłoni – myj je tak częs­to, jak to konieczne.
• Gdy masz rękaw­icz­ki na dło­ni­ach, unikaj dotyka­nia twarzy.
• Sto­suj dobre rękaw­icz­ki ochronne: latek­sowe, nit­ry­lowe lub winy­lowe.
• Gdy zauważysz, że rękaw­icz­ka uległa uszkodze­niu, zde­jmij ją i wymień na nową. Możesz też uży­wać dwóch par rękaw­iczek, założonych jed­na na drugą, co zapewni dodatkową warst­wę ochron­ną i ułatwi zmi­anę zabrud­zonej pary na czys­tą.
• Sto­suj się do zasad uży­wa­nia rękaw­iczek jed­no­ra­zowych.

Pamiętaj, że…

Rękaw­icz­ki stanow­ią skuteczną ochronę przed zakaże­niem, wyłącznie przy zachowa­niu zasad bez­pieczeńst­wa i ich praw­idłowego stosowa­nia.

Bibliography:

1. dr n. med. Katarzy­na Maj­da, lek. Sła­womir Gondek, „Zmniejsze­nie iloś­ci zakażeń szpi­tal­nych poprzez odpowied­ni dobór rękaw­ic”, Skamex Sp. z o.o. Sp.k.;

2. dr med. Jacek Mrukow­icz, „Higiena rąk”, por­tal mp.pl dzi­ał dla pac­jen­tów (06.10.2016);

3. Cen­tral­ny Insty­tut Ochrony Pra­cy – Państ­wowy Insty­tut Badaw­czy, „Rękaw­ice chroniące przed czyn­nika­mi bio­log­iczny­mi”, ciop.pl

4. dr n. med. Tomasz Ozorows­ki, „Higiena rąk per­son­elu medy­cznego w Polsce”, por­tal mp.pl dzi­ał infekc­je (04,05.2018);

5. dr n.med. Katarzy­na Maj­da, lek. Sła­womir Gondek, „Czys­tość mikro­bi­o­log­icz­na rękaw­ic przed uży­ciem”, Skamex Sp. z o.o. Sp.k.;